Teresa Pérez Tilve, Isaac e outras Historias miudiñas

Quizais superación sexa a palabra que mellor defina a Teresa Pérez Tilve, aínda que esta pode ir acomañada dun rosario de flores máis: tenacidade, aprendizaxe, camiño, palabra, Galiza. E dicimos sobre todo superación porque antes de se poñer a estudar tivo que desenvolver múltiples traballos na casa -como tamén lle aconteceu á escritora María Mariño Carou-. Como esta, Teresa foi mestra; pero a autora que hoxe nos trae a súa manda consegue impartir aulas en secundaria e acadar un doutorado. Cómpre lembrar xa xubilada le a súa tese de doutoramento, titulada Refacendo espellos. Nais e fillas na poesía das escritoras irlandesas e galegas contemporáneas. Xunto con Dolores Rodríguez Pazos realiza a comparativa dos nenos e nenas das obras de Xosé Neira Vilas con outros da literatura anglófila.

Logo de tantas superacións, de ser tan teimuda (no bo senso da palabra), Teresa colle papel e tinta e comeza a narrar a súas historias. De aí nacen dous libros, sendo a súa "primeira verba que comeza" aquela titulada A carón da máquina (2018). Esta obra -en bo grao biográfica- fíxonos lembrar a historia de moitas mulleres dos nosos fogares e, en particular, a historia tamén de María Mariño que, como ela, pasou de costureira a mestra... 

Mais dese ganduxar, subrilar e enfiar palabras xorde unha nova peza para vestir as conciencias: O tecido dos soños (2019). Así e todo, Teresa Pérez Tilve tráenos hoxe unha historia para Isaac, unha manda que cómpre ler con pausa e análise... Algo se ha sacar para enriquecer as nosas vidas!

Saúde e boa lectura.

HISTORIAS MIUDIÑAS

Non é raro, en moitos fogares galegos, xantar ou tomar o café na louza de Sargadelos os días de festa.Tampouco é difícil atopar nas casas pratos ou figuras  decorativas, que son agasallos ou lembranzas dunha data ou celebración especial. Non faltan así mesmo, coleccionistas de pezas dunha temática determinada, sexan máscaras de Cigarróns, Peliqueiros e Pantallas, paxariños, ou figuriñas que representan os oficios como as que vemos na foto, cedidas por unha amiga.

Para a nena que eu fun, nacida e criada nunha aldea, estas figuriñas, malia o seu tamaño, máis ben pequerrecho, e a súa aparente simplicidade, teñen unha  enorme forza expresiva e un gran poder evocador. A figura da dereita lémbrame a señora Dorinda, que tódalas mañás erguíase cedo para muxir a súa vaca e, despois de apartar un pouco leite para o almorzo dos nenos, mesturaba na leiteira o leite da mañá co da noite anterior, ben gardado no recuncho máis fresco da bodega. Logo acomodaba  o mulido na cabeza, a leiteira enriba do mulido e botaba a andar cara a Pontevedra, máis de catro quilómetros, antes da saída do sol, para repartir o seu tesouro polas casas e volver a tempo de arranxar a facenda e preparar o xantar.

Tamén Adelita, a peixeira, saía da casa moito antes de que unha raiola asomara pola banda de Tenorio, atravesara por enriba do val do Lérez e quedara reflectida no cumio dos montes do Cravadoiro. Adelita percorría  arredor de dez quilómetros desde o lugar de Fragoso ata Pontevedra, coa súa patela debaixo do brazo, para mercar peixe na praza da vila. Cando chovía, adoitaba coller o autobús, pero non ben o tempo melloraba e os días ían dando máis de si, botaba a andar pola estrada para aforrar cartos, xa que uns poucos quilos de xureliños, sardiñas e bacallaus non deixaban moita ganancia. Ademais, a meirande parte do camiño era costa abaixo e xa se sabe que por aí “tódolos santos axudan”

Coa patela acugulada de  peixes na cabeza, emprendía o camiño de volta, esta vez costa arriba, pasando por Lérez, Couso, O Sobral, Santa Cruz e Fragoso facendo paradas onde había casas á beira da estrada e anunciando a súa presenza cunha fermosa bucina, que nos deixaba poñer na orella aos rapaces e rapazas para escoitar o son do mar. Tamén tentabamos, sen éxito ningún, facela soar mentres ela vendía o peixe ás mulleres que se achegaban convocadas polo seu son e releaban co prezo do peixe.     

Podo imaxinar a Dorinda, coa súa tarefa rematada, relaxada e liberada do peso do leite demorándose un chisquiño con Adelita, coa tarefa aínda por comezar, tendo man da cesta chea de peixe, para botar unha parola co señor Faustino, o afiador itinerante que adoitaba facer o percorrido pola parroquia tocando o seu chifre, intercambiando novas da aldea e lembrándolle que, nun nada de tempo, ía chegar o Sanmartiño e precisaban ter coitelos e tesoiras ben afiadiños para a matanza.

Dentro da inmensurable obra de Isaac Díaz Pardo, estas figuriñas, aínda que sinxelas, para min son unha mostra do seu compromiso coa historia, coa vida e cos traballos dos galegos e galegas dos estratos máis humildes da poboación. Neste mundo tan diferente que vivimos hoxe, Isaac deixounos un exemplo de que cómpre non esquecer as historias das persoas que nos precederon, que por veces vemos descritas como “persoas anónimas”, e que, en realidade, tiveron nome.

O meu agradecemento a Isaac Díaz Pardo.  

Teresa Pérez Tilve